Երվանդունիների թագավորության շրջանում Արգիշտիխինիլի քաղաքի ավերվելուց հետո, նրա արևելյան մասում, հաշվի առնելով տեղանքի հարմարավետությունը` Երվանդունիները մոտավորապես մ,.թ.ա. 4-րդ դարում վերաշինում են մի նոր քաղաք և այն անվանում են Արմավիր (որը ըստ Ղ. Ալիշանի մեկնաբանության նշանակում է բլրի վրա կառուցված բերդ), որը դառնում է հայկական առաջին պետության` Երվանդյան Հայաստանի մայրաքաղաքը: Հայաստանի առաջին մայրաքաղաք` Արմավիրի անունը այժմ ժառանգել է բլրից 1-2 կմ. Դեպի արևելք ընկած նախկինում Ղուրդուղուլի գյուղը, որը հիմնադրվել մ.թ.ա.776թ-ին: Արմավիրը բնակեցված էր անհիշելի ժամանակներից, ինչի մասին են վկայում Բլրից ու տարածքից գտնված և 4-րդ հազարամյակով թվագրված հնագիտական նյութերը: Բլուրը համարվել է սրբազան վայր, այնտեղ գործող պաշտամունքային համալիրը հանդիսացել է Արարատյան դաշտի այս հատվածի կրոնական կենտրոնը: 1962թվ. Արմավիր-Արևիկ ճանապարհի աջ կողմում է հայտնաբերվել հողին հավասարեցված բլուրը, որն առաջացել է մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակի կառուցողական շերտերի կուտակումների հետևանքով: 1962-1966թթ. կատարված պեղումների ընթացքում բլրի վրա հայտնաբերվել են կացարաններ,այրված ցորենի և գարու հասկերի խրձեր ու հատիկներ, աղորիքներ, սանդեր և սանդակոթեր: Ք.Ա. 168-Ք.Հ.301թթ.` Արմավիրը եղել է Հայոց Արտաշեսյան և Արշակունիների թագավորների ոստան: Ք.Հ.4-րդ դարում` Քրիստոնեության ընդունման դարաշրջանում, առաջին քրիստիոնյանները գրավում են Արմավիրի հայոց մեհյանական կենտրոնները, ավերվում են Հայկազունիների երեք հազարամյա արխիվները, բագինները, հայկազյան գրերն ու գրականությունը, Հայկազունիների, Վանի Արարատյան թագավորության և Եևվանդունիների ստեղծած ճարտարապետական կոթողները` տաճարները, միջնաբերդը, Արմավիր պարիսպները, քաղաքը շրջապատող ագարակ- ավանները: Տրդատ Մեծը 301-304թթ. Արմավիրը նվիրեց Կամսարական նախարարների ժառանգներին, 8-րդ դարում Կամսարականները Արմավիր քաղաքն ու Արմավիրի դաշտը կանխիկ գումարով վաճառեցին Բագրատունիներին: 890-1242թթ. Բագրատունիների իշխանության օրոք բարգավաճում է Արմավիր քաղաքը և ընդլայնվում մինչև մեկ տասնյակի հասնող գյուղական ագարակների: 1242թվ. Թաթար-մոնղոլները գրավեցին և կործանեցին Արմավիր քաղաքը: